Giao dịch và thanh toán lãi lỗ

Để giao dịch chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần:

I. MỞ TÀI KHOẢN chứng khoán phái sinh.
Quý khách chỉ cần ký hợp đồng điện tử và có thể bắt đầu giao dịch tại ngày làm việc kế tiếp sau khi tiểu khoản phái sinh được kích hoạt thành công. Vui lòng tham khảo hướng dẫn mở tài khoản phái sinh tại đây.

II. NỘP TIỀN KÝ QUỸ BAN ĐẦU 
Mức ký quỹ ban đầu là khoản “đặt cọc” để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong tương lai của hợp đồng. Mức ký quỹ yêu cầu để mở vị thế được tính:
= Ký quỹ ban đầu = (Giá trần SLHĐ dự kiến * *Hệ số nhân * Tỷ lệ ký quỹ ban đầu)/ Tỷ lệ Duy trì 
Xem chính sách Tỷ lệ ký quỹ ban đầu và Tỷ lệ duy trì tại đây

Ví dụ: Nhà đầu tư mua 10 HĐTL VN30F2110 tại mức giá là 1500. Giá trần của HĐTL là 1619. Hệ số nhân của hợp đồng là 100.000 đồng. Tỷ lệ ký quỹ ban đầu là 17%. Tỷ lệ duy trì là 85% Phí giao dịch và thuế giao dịch là 0 đồng. Như vậy:

• Giá trị hợp đồng tính theo giá trần = 1619 x 10 x 100.000 = 1.619.000.000 VND
• Số tiền ký quỹ để mở vị thế = 17% : 85%*1.619.000.000 = 323.800.000 VNĐ

Qua đó, thay vì phải bỏ ra 1.619.000.000 VND, Nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra 323.800.000 VND là đã bắt đầu có thể tham gia. Đây là lợi thế “đòn bẩy” của chứng khoán phái sinh.

Để nộp tiền giao dịch phái sinh, Quý khách thao tác theo hướng dẫn chi tiết tại đây

Tính năng này giúp Quý khách giao dịch phái sinh sau 1 bước chuyển tiền. Số tiền khi nộp ký quỹ phái sinh là đã trừ phí 5.500đ theo quy định của Ủy ban chứng khoán (tham khảo tại đây)

III. THỰC HIỆN GIAO DỊCH
Để giao dịch chứng khoán phái sinh, Quý khách có thể đặt lệnh thường hoặc lệnh điều kiện theo như hướng dẫn.
Ví dụ về giao dịch phái sinh:

• Nhà đầu tư mua HĐTL (mở vị thế long) VN30F2110 nếu kỳ vọng chỉ số VN30 tăng. Để đóng vị thế, Nhà đầu tư phải bán HĐTL hoặc có thể giữ đến đáo hạn.
• Nhà đầu tư bán HĐTL (mở vị thế short) chỉ số CP VN30 nếu kỳ vọng chỉ số VN30 giảm. Nhà đầu tư không cần có hợp đồng nào cũng có thể bán được (bán khống). Để đóng vị thế, Nhà đầu tư phải mua lại HĐTL hoặc giữ đến đáo hạn.
• Nếu chỉ số VN30 thay đổi đúng kỳ vọng Nhà đầu tư sẽ có lãi.
• Nếu chỉ số VN30 thay đổi không đúng kỳ vọng (ngược chiều), Nhà đầu tư sẽ bị lỗ.
• Giao dịch của chứng khoán phái sinh là T+0 do Nhà đầu tư có thể mua, bán HĐTL ngay trong ngày.

• Phí giao dịch tại thời điểm đặt lệnh thành công:
  – Phí TCBS thu: 0 đồng
  – Phí HNX thu: 2.700 đồng/1 HĐ
• Thuế giao dịch tại thời điểm đặt lệnh thành công:
  – Thuế TNCN = Giá chuyển nhượng từng lần x 0.1%
  – Giá chuyển nhượng từng lần = (Giá thanh toán HĐTL x Hệ số nhân hợp đồng x số lượng hợp đồng x Tỷ lệ ký quỹ ban đầu)/2

IV. QUẢN LÝ TỶ LỆ SỬ DỤNG TÀI SẢN KÝ QUỸ TRONG GIỜ GIAO DỊCH
Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ = Giá trị ký quỹ yêu cầu/Giá trị tài sản ký quỹ hợp lệ
Tỷ lệ sử dụng tài khoản phái sinh = Giá trị ký quỹ yêu cầu/Giá trị tài sản ròng hợp lệ
Giá trị ký quỹ yêu cầu = IM + VM + DM
Trong đó:

• IM: Ký quỹ ban đầu theo quy định của Trung tâm lưu ký.
• VM: Giá trị lỗ ròng phát sinh trong phiên (nếu có).

Lãi lỗ vị thế (VM) = [ (Giá DSP – Giá TB mua) * Lũy kế Long  –  (Giá DSP – Giá TB bán) * Lũy kế Short  ] * 100.000

• DM: Ký quỹ chuyển giao, dùng thay cho IM đối với các hợp đồng phái sinh chuyển giao vật chất đến ngày đáo hạn.

Lưu ý:
TCBS quy định các ngưỡng sau để quản lý Tỷ lệ sử dụng TSKQ, các ngưỡng này được thông báo trên website của TCInvest tại đây.

• Tỷ lệ duy trì 80%: Khách hàng cần duy trì tỷ lệ sử dụng TSKQ trên tài khoản dưới tỷ lệ này để đảm bảo an toàn.
• Tỷ lệ cảnh báo 85%: Là tỷ lệ mà tại mức này hoặc cao hơn TCBS sẽ phát hành lệnh gọi ký quỹ bổ sung đến khách hàng. Khách hàng có nghĩa vụ bổ sung tài sản ký quỹ hợp lệ.
• Tỷ lệ xử lý 90%: Là tỷ lệ mà tại mức này hoặc cao hơn TCBS có quyền thực hiện các biện pháp để xử lý tài khoản vi phạm Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ (bao gồm cả việc đóng vị thế bắt buộc trên tài khoản Khách hàng ngay khi tài khoản chạm ngưỡng xử lý).

V. THANH TOÁN HÀNG NGÀY THEO MỨC LÃI LỖ
Giá BQ Long = (Lũy kế khối lượng Long đến đầu ngày T x giá DSP ngày (T-1) + Tổng khối lượng Long khớp trong ngày T x giá khớp tương ứng) : (Lũy kế khối lượng Long đến đầu ngày T +  Tổng khối lượng Long khớp trong ngày T)
Giá BQ Short = (Lũy kế khối lượng Short đến đầu ngày T x giá DSP ngày (T-1) + Tổng khối lượng Short khớp trong ngày T x giá khớp tương ứng) : (Lũy kế khối lượng Short đến đầu ngày T +  Tổng khối lượng Short khớp trong ngày T)
Lãi lỗ vị thế = [ (Giá DSP – Giá TB mua) * Lũy kế Long  –  (Giá DSP – Giá TB bán) * Lũy kế Short  ] * 100.000
Trong đó:

• Lũy kế khối lượng Long/Short đến đầu ngày T chính là số lượng vị thế để qua đêm của khách hàng.
• Giá DSP cuối ngày do Sở trả về

Lưu ý:

1. Giao dịch phái sinh được thanh toán theo cơ chế hằng ngày. Cụ thể, nhà đầu tư (NĐT) khi giao dịch và nắm giữ các vị thế trong các hợp đồng chứng khoán phái sinh sẽ phải thực hiện thanh toán toàn bộ lãi/lỗ phát sinh từ các vị thế đó mỗi ngày:

• Nếu trạng thái lỗ ròng: NĐT sẽ phải thanh toán đầy đủ toàn bộ số lỗ phát sinh vào tiểu khoản phái sinh trước 8h sáng ngày giao dịch kế tiếp.
• Nếu trạng thái lãi ròng: TCBS sẽ thanh toán đầy đủ số lãi phát sinh chậm nhất trong ngày giao dịch kế tiếp.

2. Trường hợp NĐT không thanh toán nghĩa vụ VM lỗ đúng thời hạn, TCBS sẽ rút ký quỹ từ VSD và/hoặc đóng vị thế bắt buộc để thanh toán cho nghĩa vụ VM lỗ. Trường hợp không thu được hết nghĩa vụ thanh toán VM tại ngày giao dịch kế tiếp, TCBS sẽ tiếp tục xử lý tại các ngày giao dịch tiếp theo. Số tiền chậm thanh toán sẽ bị tính lãi là 10.5%/năm.