Khái niệm và quy định giao dịch chứng khoán phái sinh

(Dự kiến áp dụng từ 5/5/2025)

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, có giá trị phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở (hàng hoá, công cụ tài chính). Giá giao dịch sẽ được xác định ở thời điểm hiện tại, tuy nhiên thời điểm thực hiện sẽ ở một ngày cụ thể trong tương lai. Gồm 4 loại:
– Hợp đồng quyền chọn
– Hợp đồng tương lai
– Hợp đồng kỳ hạn
– Hợp đồng hoán đổi
Tại Việt Nam hiện nay đang giao dịch Hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số cổ phiếu VN30, trái phiếu chính phủ có kỳ hạn 5 năm, 10 năm.

NĐT: Nhà đầu tư
GD: Giao dịch

Như vậy, 1 HĐTL có 4 tháng đáo hạn nên sẽ tương ứng có 4 mã chứng khoán được niêm yết để NĐT lựa chọn khi giao dịch.

Quy tắc mã Tradingcode:

• Gồm 9 ký tự
• Cấu trúc gồm: Loại chứng khoán + Nhóm chứng khoán + Mã tài sản cơ sở + Năm đáo hạn + Tháng đáo hạn + Định danh
  Trong đó:
  – Loại chứng khoán: 4 = Phái sinh
  – Nhóm chứng khoản: 1 = Futures; 2 = Futures spread
  – Mã tài sản cơ sở: I1 = VN30; B5 = GB05
  – Năm đáo hạn: từ 0→W (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F,G,H,J,K,L,M,N,P,Q,R,S,T,V,W) – tương ứng từ năm 2010 đến 2039 (Bỏ qua các ký tự I O U). Từ năm 2040 sẽ lại quay về từ 0 (Ví dụ F = 2025, 0 = 2040)
  – Tháng đáo hạn: 1→C (1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C) – tương ứng với từ tháng 1 đến tháng 12 (Ví dụ: 6 = tháng 6, C = tháng 12)
  – Định danh: 3 ký tự định danh cụ thể cho sản phẩm phái sinh đặc thù, Spread hoặc Option. Với Futures General = 000

Quy tắc ISINCODE:

• Gồm 12 ký tự
• Cấu trúc: VN + Tradingcode + Checksum (Mã tránh trùng lặp theo quy định của VSDC có giá trị từ 0→Z)

Ví dụ: Hiện tại sản phẩm VN30 đáo hạn tháng 06/2025 sẽ hiển thị là: VN30F2406

→ Mã mới được hiển thị là: 41I1F6000 (= 4 + 1+ I1 + F + 6 + 000), tương ứng theo mã ISINCODE là: VN41I1F60001 (= VN + 4 + 1+ I1 + F + 6 + 000 + 1)

Tính năng tạm ngưng giao dịch thị trường –  Market Halt (Áp dụng khi có yêu cầu từ HNX):

• Phiên ATO:
  – Phiên Market Halt: Không được đặt lệnh
  – Phiên Release Halt: Chỉ được đặt lệnh LO, ATO. Không được phép hủy, sửa lệnh
  – Phiên After Market Halt: Giao dịch bình thường với phiên liên tục (Hủy, sửa lệnh bình thường)
• Phiên Liên tục:
  – Phiên Market Halt: Không được đặt lệnh
  – Phiên Release Halt: Chỉ được đặt lệnh LO. Không được phép hủy, sửa lệnh
  – Phiên After Market Halt: Giao dịch bình thường với phiên liên tục (Hủy, sửa lệnh bình thường)
• Phiên ATC:
  – Phiên Market Halt: Không được đặt lệnh
  – Phiên Release Halt: Chỉ được đặt lệnh LO, ATC. Không được phép hủy, sửa lệnh

Lưu ý: 

• Lệnh MTL là lệnh thị trường được nhập vào nếu không được thực hiện toàn bộ thì phần còn lại của lệnh được chuyển thành lệnh LO với mức giá đặt lệnh là giá khớp lệnh gần nhất + 1 bước giá đối với lệnh mua và giá khớp lệnh gần nhất – 1 bước giá đối với lệnh bán.
• Lệnh ATO/ATC được ưu tiên trước lệnh LO khi phân bổ khớp lệnh ngoại trừ trường hợp lệnh bán LO giá sàn hoặc lệnh mua LO giá trần được đặt trước lệnh ATO/ATC về thời gian.